Tak, jak to już wcześniej podałem w księgach ziemskich grodzieńskich z 1594 roku znajduje się zapis, w którym jako świadczący dla jednej ze stron staje Iwan Cypla – podstarościc grodzieński, a więc zapewne syn podstarościego grodzieńskiego Iwana Cypla alias Cyplatewa zmarłego w 1582 roku. Wspomniany w wyroku majątek ziemski to bez żadnych wątpliwości Kotra Nescierowicze alias Nestorowicze wymieniana w rejestrze podymnego województwa trockiego z 1690 roku, w których swój dym szlachecki posiadał jeden z przedstawicieli rodu Cypla. Pozostaje odpowiedzieć na pytanie kim był wymieniony w wyroku ojciec Fiedosi (Teodozji) i Melanii – Griszka Klimowicz Nesciarowicz (Nestorowicz) i w jaki sposób noszący moje nazwisko stali się posiadaczami części dóbr ziemskich w Kotrze. W tym miejscu ponownie pojawi się również Krzysztof Cypla syn Jana...

Griszka (Несцяровіч Грышка Клімавіч)   był synem komornika królewskiego, bojara litewskiego Klima Seniuticza Nestorowicza (Клим Нестерович/Несцяровіч) zapisywanego z przydomkiem lub otczestwem Seniuticz (Сенютич lub Сянюціч) i Macuty Timochownej (Моцута Тимошовна), wdowy po Janie Pyrskim (Іван Пырски), z którym miała syna Piotra. To właśnie z nim w 1594 roku córki Griszki sądziły się o majątek. Z zapisu sądowego z 1594 roku wynika, że żoną Griszki była Mariana (Marina) o nieznanym nazwisku rodowym – córka Stefana (Stiepana), z którą miał co najmniej dwie córki: Fiedosię (Teodozję) po mężu Samostrzelnik i Melanię po mężu Linkiewicz. Był ziemianinem powiatu grodzieńskiego, posiadającym swoje dobra dziedziczne zwane Nesciarowicze Klimowszczyna (Несцяровічы Клімаўшчына). Były to w miarę nowe działy ziemskie powstałe ledwie cztery dekady wcześniej w związku z licznymi nobilitacjami i nadaniami ziemskimi od króla polskiego Zygmunta II Augusta dla zasłużonych bojarów litewskich. Zgodnie z Regestrem pomiary włócznej z 1558 roku Kotra posiadała status dworu królewskiego do którego przynależały dwa wójtostwa i pomniejsze dobra królewskie. Wówczas nie istniała jeszcze okolica szlachecka Kotra, ani jej działy wymieniane w rejestrach podymnego z 1690 roku zwane Nesterowicze i Chocianowicze. Ojciec Griszki – Klim, w dniu 24 II 1562 roku od króla Zygmunta II Augusta wraz z bratem (rodzonym lub stryjecznym) Filipem Ofanasowiczem (Ofanasewicz, Afanasowicz) zwanym również Nestorowiczem, jego żoną, dwoma pasierbami Grzegorzem i Dawidem oraz Iwanem i Siemionem Fedorowiczami Mileńskimi, otrzymał nobilitację szlachecką z herbem Dęboróg i nadaniami ziemskimi położonymi między dobrami Timoszewiczów i Obuchowiczów z jednej strony oraz dobrami odźwiernego królewskiego Romana Kostiukowicza z drugiej strony – wówczas były to dwie włóki ziemi. To z tego właśnie nadanie powstaną Nesciarowicze Klimowszczyzna zwane później Kotra Nieścierowicze alias Nestorowicze. Zapisy o Griszce i jego krewnych odnajdujemy w popisie wojsk Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1567 roku. W dniu 24 X 1567 roku stanęli: Semen Nesterowicz z Kotry, na klaczy, z rohatyną i Griszko Nesterowicz z Kotry też na klaczy, z rohatyną. W dniu 29 X 1567 roku na popis stawili się Filip Ofanasowicz Nesterowicz z imienia swojego Nesterowskiego na koniu zbrojnym, w szyszaku pancerzu z rohatyną, Iwan Nesterowicz z Kotry na klaczy, Klim Nesterowicz, jako że  sam stary stanął za niego zięć Ignacy z Kotry, na klaczy z rohatyną.

W czasie, gdy córki Griszko sądziły się z Pyrskim, w pobliskich Bylczycach zamieszkiwali bliscy krewni zwani Bylczyczami alias Bylczyńskimi, z którymi współdzielili herb Dęboróg nadany w 1562 roku. Dziad Griszki Nesterowicza – Klim Seniuticz, był bratem stryjecznym Ofanasa Martynowicza Bylczycza (Bylczicza, Bylczyca), którego synami byli między innymi Filip Ofanasowicz i Stanisław noszący przydomek Bylczyc. Ten ostatni wymieniany w herbarzach, jako protoplasta rodu Bylczyńskich herbu Dęboróg. W nobilitacji z 1562 roku wraz z Filipem Ofanasowiczem wymieniani byli również jego dwaj pasierbowie (pasynkowie) Grzegorz i Dawid. Wiele wskazuje na to, że owi pasierbowie byli synami Stanisława i Bogdany, z którą po śmierci brata ożenił się Filip. Dawid Bylczyc – zapewne po ojcu lub ojczymie, dziedziczył część Bylczyc oraz dział ziemski zwany Kotra Chocianowicze sąsiadujący z Nesterowiczami alias Klimowicze Neścierowicze, będącymi dziedzictwem wspomnianych wcześniej córek Griszki Nesterowicza Klimowicza. Dawid Bylczyc z małżeństwa z Domną Jakubowną Chodkiewiczówną (Chodkiewicz) herbu Kościesza miał dwie córki: Audotię i Ksenię (Oksinię). Pierwsza z córek wyszła za Mikołaja Fedorowicza Obuchowskiego, a druga w swoim drugim małżeństwie za Krzysztofa Iwanowicza Cypla – to właśnie o nim wspomniałem w dziale ŚLADY…

Czy Krzysztof Cypla był synem Iwana świadczącego w 1594 roku w sprawie przeciwko Pyrskiemu, czy też Iwana podstarościego sądowego grodzieńskiego zmarłego w 1582 roku alias Iwana Cyplatewa – diaka cara Iwana IV Groźnego? Być może odpowiedz na powyższe pytanie przyniosą pewne zapisy z ksiąg sądu ziemskiego grodzieńskiego. Pod datą 1 II 1606 roku można odnaleźć zapis o darowiźnie (ліст дарчы) ziemianina Krzysztofa Cypla na rzecz Mariny Wasilewszczanki córki Szymona (Васілеўшчанка Марына Шыманаўна) i Oksini Dawidowny Bylczanki (Оксинья Давидовна Былчанка Шымановая Василевская). Obdarowana Marina była żoną Andrzeja Parfenowicza Kalenikowicza (Андрей Парфенович Каленикович). Z powyższego wynika, że żoną Krzysztofa Cypla po 1 II 1606 roku została wdowa po Szymonie Wasilewskim, która w 1606 roku miała dorosłą i zamężną już córkę. Na tej podstawie można założyć, że miała minimum czterdzieści lat. Krzysztof Cypla był zapewne starszy od swojej żony i miał około pięćdziesięciu lat – urodził się więc około 1556 roku co wskazuje, że mógł być synem podstarościego sądowego Iwana, a rodzonym bratem drugiego z opisywanych Iwanów. Nie jest wiadome dlaczego Krzysztof Cypla obdarował kilkoma majątkami ziemskimi córkę swojej przyszłej żony, a nie ją samą. Wśród przepisanych wówczas majątków znalazły się ziemie leżące u brzegów rzeki Kotra opisane, jako Gryszkowszczyzna Chocieniowskie (Грышкаўшчызна Хаценаўскае), Kalenikowszczyzna (Калянікаўшчызна alias Калениковщизна) i Sakowszczyzna (Сакаўшчызн, Саковщизна alias Саковщина).  

W jednej z trzech redakcji tzw. Kronik litewskich wzorowanych na dziele Macieja Stryjkowskiego (1547-ok.1593) Kronika Polska, Litewska, Zmodzka y wszystkiey Rusi Kijowskiey, Moskiewskiey, Siewierskiey, Wołynskiey, Podolskiey, Podgorskiey, Podlaskiey, etc… wydanej w 1582 roku, a dokładnie w redakcji tego dzieła stanowiącej drugą edycję (wg rękopisów spisanych w XVII wieku) odnajdujemy krótką wzmiankę o Krzysztofie Cypla. Niestety powyższa informacja pochodzi jedynie z rosyjskojęzycznej (współczesnej) analizy, gdzie postać Krzysztofa posłużyła jako przykład licznych zmian w kolejnych edycjach kroniki. W opisie podaje się datę ślubu Krzysztofa – za pierwszym razem jest to 30 III 1606 roku  na trzy tygodnie przed Wielkim Dniem (Wielkanocą) –   Року 1606 месяца марта 30 дня озенился …ст пан Цыпла Крыштоф перед великодном старым за тры недели перед великодном старым. W kolejnej redakcji podaje się już rok 1600 bez określania konkretnej daty, dodając jedynie że miało to miejsce w Wielkim Poście na trzy tygodnie przed Wielkim Dniem – Року шесотном Крыштоф Цыпля оженился у великий пост подлуг старого календара за тры недели перед великоднем. Określenia czasu wynikały zapewne z kalendarza juliańskiego uznawanego w prawosławiu. Kalendarz gregoriański został wprowadzony w 1582 roku. W owym czasie różnica między jednym, a drugim kalendarzem wynosiła dziesięć dni. Według juliańskiego  w 1606 roku prawosławna Wielkanoc wypadała 20 kwietnia (30 kwietnia wg kalendarza gregoriańskiego). W obrządku katolickim był to 16/26 marca. W 1600 roku Wielkanoc wypadała 23 marca/2 kwietnia. Wydaje się więc, że poprawną datą ślubu Krzysztofa Cypla był rok 1606… Czy był to jego pierwszy czy też kolejny ślub, tego nie wiadomo. Opisywane małżeństwo nie trwało jednak zbyt długo – Ksenia Bylczyc primo voto Wasilewska zmarła w początkach 1607 roku. Świadczą o tym kolejne zapisy ksiąg ziemskich grodzieńskich z 1607 roku, w których jako żona Krzysztofa wymieniana jest już Zofia Stanisławowana Tołoczko (Зофея Станиславовна Талочкова) – szlachcianka herbu Pobóg, córka Stanisława Tołoczko i Hanny Wincza (Winska?). W dniu 13 X 1607 roku oboje małżonkowie podpisali akt sprzedażny Janowi Stanisławowiczowi Ejsmontowi na 1/7 części majątku ziemskiego o nazwie Ільяшаўшчына (?) Krzysztof Cypla wymieniany jest jeszcze w kilku zapisach sądowych z 1609 roku, występując w nich jako świadek i człowiek zacny (чалавек зацны). Jeden z dokumentów dotyczył Bartłomieja Stanisławowicza Tołoczko, zapewne brata Zofii – żony Krzysztofa i męża Apolonii Cyplanki (Cypla). Owa Apolonia był siostrą lub córką Krzysztofa…

Majątki ziemskie przepisane przez Krzysztofa Cypla w 1606 roku Gryszkowszczyzna Chocieniowskie, Kalenikowszczyzna i Sakowszczyzna leżały w pobliżu Kotry Chocianowicze i Nesterowicze, stanowiące zapewne jej działy ziemskie. Świadczy to o tym, że były własnością rodu Cypla zapewne jeszcze za życia Iwana – podstarościego sądowego grodzieńskiego, stając się dziedzictwem jego potomków. Czy Krzysztof Cypla z małżeństwa z Zofią Tołoczko doczekał się potomków? Po Krzysztofie synu Iwana nastały co najmniej trzy kolejne pokolenia męskich potomków, skoro w 1690 roku jeden z przedstawicieli tego rodu posiadał w Kotrze Nieścierowicze (Nastorowicze) swój dym szlachecki. Przedstawiciela tego rodu odnajdujemy w tym samym miejscu również osiemdziesiąt pięć lat później – w taryfie kurzących się dymów powiatu grodzieńskiego z 1775 roku…